Skąd się bierze otyłość prosta, a skąd wtórna? Definicja, charakterystyka, różnice

Skąd się bierze otyłość prosta, a skąd wtórna? Definicja, charakterystyka, różnice

Otyłość prosta, nazywana pierwotną, powstaje na skutek złych nawyków żywieniowych. Otyłość wtórna to zupełnie inny typ otyłości. Powodem jej powstania są choroby – hormonalne, genetyczne oraz ośrodkowego układu nerwowego. Jak się leczy otyłość i jak można pomóc choremu?

Skąd się bierze otyłość?

Otyłość to choroba, której cechą charakterystyczną jest nadmierne gromadzenie się tkanki tłuszczowej. Od wielu lat obserwuje się stały wzrost występowania otyłości w Polsce oraz innych krajach wysokorozwiniętych.  Nadmiar wagi nie omija starszych, dorosłych oraz dzieci. Otyłość nie jest jedynie zaburzeniem. To poważne schorzenie, które doprowadza wiele osób do śmierci. Ogranicza też znacznie kontakty międzyludzkie, sprzyja samotności, depresji i izolacji społecznej. Z tego względu otyłość trzeba leczyć, a można to zrobić tylko i wyłącznie poznając przyczynę jej powstania.

Etiologia otyłości jest złożona, ponieważ chorobę dzieli się na pierwotną i wtórną. Otyłość pierwotna, zwana prostą, to rezultat nieprawidłowego stylu życia. Wtórna zaś, czyli nabyta, to efekt procesów chorobowych, które toczą się w organizmie człowieka. Leczenie otyłości musi być zatem dostosowane do potrzeb i stanu zdrowia chorego.

Otyłość prosta – jak sobie z nią poradzić?

Otyłość prosta, inaczej pierwotna, to gromadzenie się nadmiaru tkanki tłuszczowej z powodu złych nawyków żywieniowych i nieprawidłowego stylu życia. Podjadanie, brak odpowiedniej diety i regularnej aktywności fizycznej sprawia, że człowiek traci kontrolę nad masą ciała. Rozciągnięty i łaknący coraz większej liczby kalorii żołądek domaga się kolejnych porcji jedzenia. W konsekwencji problem z wagą urasta do gigantycznych rozmiarów i bardzo trudno sobie z nim poradzić domowymi sposobami.

Otyłość prosta wymaga leczenia. Najlepszą terapią jest prawidłowo zbilansowana dieta. Chory powinien zrezygnować z żywności wysokoprzetworzonej, dużych ilości węglowodanów, a także słodkich napojów. Niezbędny jest ruch oraz ćwiczenia. Efekt działań zależy od wprowadzenia stałych zmian w stylu życia.

Otyłość wtórna a choroby

Otyłość wtórna to zupełnie inny stan niż prosta. Jej przyczyną są procesy chorobowe toczące się w organizmie człowieka. Krótko mówiąc, otyłość wrodzona to efekt zaburzeń ze strony wielu układów, głównie hormonalnego i ośrodkowego nerwowego oraz mutacji genetycznych. Do schorzeń sprzyjających otyłości wtórnej zaliczamy:

  • Zespół Cushinga – zaburzenie powstałe na skutek nadmiaru hormonów sterydowych w organizmie, które objawia się nadmiernym łaknieniem;
  • Zespół policystycznych jajników;
  • Niedoczynność tarczycy – gruczoł tarczowy reguluje pracę całego układu hormonalnego. Jego nieprawidłowe działanie prowadzi do problemów z wagą;
  • Niedobór hormonów płciowych tzw. hipogonadyzm;
  • Urazy mózgu, stany zapalne lub guzy mózgu;

Otyłość wtórna jest również rezultatem mutacji genetycznych. Zespół Downa, Turnera lub Pradera-Williego to tylko niektóre schorzenia, które do niej prowadzą.

Inwazyjne i nieinwazyjne metody leczenia otyłości

Nieinwazyjne metody leczenia otyłości obejmują szereg działań, które mają na celu zgubienie nadprogramowych kilogramów. Wśród nich wymienia się diety, ćwiczenia lub inny rodzaj aktywności fizycznej. Do domowych sposobów terapii nierzadko dołącza się leczenie farmakologiczne. Podstawą, szczególnie w przypadku otyłości wtórnej, jest leczenie chorób podstawowych.

Osoby otyłe, u których terapia nieinwazyjna nie przynosi oczekiwanych efektów, mogą skorzystać z metod zabiegowych.

Obecnie dostępne są endoskopowe zabiegi założenia balona żołądkowego, który ograniczając objętość żołądka pomaga zmniejszyć ilość spożywanych pokarmów. Balon żołądkowy można założyć na okres od 6 do 12 miesięcy. Dłuższy okres pozwoli na lepsze utrwalenie prawidłowych nawyków żywieniowych.

Bardziej radykalną formą leczenia zabiegowego jest chirurga bariatryczna. Jest to dziedzina chirurgii, gdzie dokonuje się operacji chirurgicznych w zakresie żołądka oraz jelit, które powodują u pacjentów istotną utratę masy ciała. Operacja bariatryczne obecnie charakteryzują się największą efektywnością w zakresie utraty nadmiaru masy ciała. U osób, które popadają w zaawansowaną otyłość pozostają jedyną deską ratunku.  Należy jednak pamiętać, że osoba otyła, która jest po operacji bariatrycznej, musi przestrzegać diety oraz wprowadzić stałe zmiany w stylu życia. W innym wypadku nawet po istotnej utracie masy ciała może się zdarzyć, że pacjent nieprzestrzegający zaleceń pooperacyjnych może powrócić do wagi z przed okresu operacji.