Na otyłość sarkopeniczną nie ma lekarstwa. Opanowanie wagi i zachowanie sprawności jest możliwe wyłącznie dzięki zmianie stylu życia. Istotną kwestią jest też diagnostyka laboratoryjna, która wykluczy lub potwierdzi zaburzenia sprzyjające wzrostowi wagi. Mechanizm powstawania otyłości sarkopenicznej jest złożony i tylko kompleksowe badania mogą pomóc w ustaleniu źródła problemu.
Otyłość sarkopeniczna to zjawisko występujące u osób starszych. Jej istotą jest nadmierny przyrost tkanki tłuszczowej kosztem masy i siły mięśniowej. Osłabienie i przybieranie na wadze wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju chorób przewlekłych, powikłań i śmierci, podobnie jak przy otyłości olbrzymiej. Poza tym jest trudne w leczeniu, ponieważ chorego w podeszłym wieku nie zawsze można operować. W wielu przypadkach jest to wykluczone.
Termin „sarkopenia” jest znany specjalistom od lat, jednak wcześniej nie był tak powszechnie stosowany, jak obecnie. Słowo to pochodzi z języka greckiego i w dosłownym tłumaczeniu oznacza utratę mięśni. Przy sarkopenii dochodzi bowiem do powolnej atrofii mięśni i, co za tym idzie, osłabienia siły. W podeszłym wieku zwiększa się też tendencja do tycia, a w związku z tym, że obie dolegliwości występują jednocześnie, stworzono pojęcie otyłości sarkopenicznej.
Mechanizm otyłości sarkopenicznej jest złożony, ponieważ u osób starszych dochodzi do wielu zmian w organizmie. Zmniejsza się tempo metabolizmu, rozregulowana jest gospodarka hormonalna. Większość ludzi zmaga się też z chorobami przewlekłymi, które znacznie obniżają wydolność organizmu i uniemożliwiają lub znacznie ograniczają aktywność fizyczną. Jest to szczególnie istotne w przypadku otyłości sarkopenicznej. Ograniczenie lub całkowite zaniechanie ćwiczeń i ruchu prowadzi do zmniejszonej syntezy białek, co odzwierciedla się zanikiem mięśni.
Przyczyną powstania otyłości sarkopenicznej jest też duża waga, zwłaszcza nadmierna ilość tkanki tłuszczowej w okolicach trzewi. W wyniku otłuszczenia narządów dochodzi do wytwarzania cytokin zapalnych, które zaburzają funkcjonowanie mięśni.
Inną przyczyną otyłości sarkopenicznej jest insulinooporność. Sprzyja ona otyłości i rozpadowi mięśni szkieletowych. Powodem tego stanu jest zbyt duże stężenie insuliny we krwi pacjenta.
Częstym błędem osób w podeszłym wieku jest niewłaściwe odżywianie. Ludzie starsi sięgają po pokarmy pozbawione substancji odżywczych, zwłaszcza witamin i związków o działaniu przeciwzapalnym. W ich diecie brakuje też błonnika, za to jest dużo cukrów prostych. Zaburzają one metabolizm, który i tak jest spowalniany z wiekiem.
Trzeba pamiętać, że u osób starszych zmienia się gospodarka hormonalna, a poszczególne składniki odżywcze są mniej przyswajalne, co tylko nasila problemy ze zdrowiem i wagą. Inaczej funkcjonuje także układ trawienny. Sok żołądkowy i ślina nie wydzielają się tak, jak wcześniej, a motoryka jelit ulega osłabieniu. Może to zaburzać uczucie głodu i sytości, czego rezultatem są zaburzenia w produkcji leptyny i greliny.
Na otyłość sarkopeniczną nie ma lekarstwa. Leczeniem zachowawczym można jedynie spowolnić procesy utraty tkanki mięśniowej i zadbać o prawidłową masę ciała. W terapii stosuje się dietę złożoną z produktów bogatych w witaminy, minerały i błonnik, a także ograniczającą cukry. Niezwykle ważna jest poprawa aktywności ruchowej pacjenta i niedopuszczenie do ograniczenia jego mobilności. Jest to jedyna szansa na poprawę jakości życia osoby starszej i utrzymanie jak najdłużej dobrej kondycji. Jeśli dieta i ruch nie przynoszą oczekiwanych efektów, wdraża się farmakoterapię.
Nieleczona otyłość sarkopeniczna niesie za sobą szereg konsekwencji zdrowotnych. Jedną z nich jest utrata sprawności. Prowadzi też do rozwoju zespołu metabolicznego i ograniczenia wydolności organizmu chorego. Jest on pozbawiony sił, niemobilny. Wzrasta również ryzyko zachorowania na schorzenia układu sercowo-naczyniowego, a w skrajnych przypadkach, w efekcie powikłań – nagłej śmierci.