Otyłość diagnozuje się na podstawie zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie. Istnieje kilka metod jej określenia. Najczęściej korzysta się ze wskaźnika masy ciała (BMI), który jest obliczany na podstawie wzrostu i masy ciała. Specjaliści posługują się także współczynnikiem WHR (stosunek obwodu talii do obwodu bioder), pomiarem grubości fałdu skórnego i bioimpedancji elektrycznej ciała. Bardziej precyzyjne metody to tomografia komputerowa, DXA i rezonans magnetyczny. Wyróżnia się otyłość I, II i III stopnia. Ostatni z nich jest określany mianem otyłości olbrzymiej.
Otyłość olbrzymia to stan, w którym wskaźnik masy ciała BMI przekracza 40 kg/m². Mówi się o niej również wtedy, gdy zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie jest większa niż 35% u mężczyzn i 50% u kobiet. Jest to problem, który wymaga podjęcia natychmiastowego leczenia ze względu na powikłania, do których prowadzi.
Otyłość olbrzymia jest przyczyną:
Otyłość olbrzymia jest także czynnikiem ryzyka niektórych chorób nowotworowych. U kobiet jest to głównie rak narządów rozrodczych (szyjki macicy i jajnika) oraz piersi. Natomiast mężczyźni są narażeni na raka prostaty i jelita grubego.
Na przyczyny otyłości olbrzymiej składa się kilka czynników. Dużą rolę odgrywa styl życia. Na nadmiar tkanki tłuszczowej są narażone przede wszystkim te osoby, które nie są aktywne fizycznie, a także popełniają błędy żywieniowe. Chodzi o nadmierną podaż pokarmów, zbyt dużą kaloryczność posiłków, spożywanie produktów wysoko przetworzonych, bogatych w węglowodany proste, pozbawionych cennych witamin, mikroelementów i błonnika. Swój udział w rozwoju otyłości ma także przewlekły stres. U części osób czynnikiem predysponującym są natomiast zaburzenia nastroju.
Otyłość olbrzymia może być spowodowana czynnikami genetycznymi. Ich udział ocenia się na około 5%, jednak istnieją schorzenia, w których jednym z objawów jest nadmierne gromadzenie się tkanki tłuszczowej. Inną przyczyną są zaburzenia endokrynologiczne. Zwłaszcza te dotyczące tarczycy i nadnerczy, ale otyłość olbrzymia może wystąpić też w zespole policystycznych jajników (PCOS) i hiperinsulinemii. Ryzyko wzrasta również u osób, które przyjmują na stałe leki psychiatryczne, przeciwpadaczkowe lub kortykosteroidy.
Zobacz także: Nie mogę schudnąć - jakie badania wykonać?
Leczenie otyłości olbrzymiej wymaga ścisłej współpracy pacjenta z lekarzem i innymi specjalistami. Zredukowanie nadmiaru tkanki tłuszczowej można osiągnąć tylko dzięki systematycznym, długotrwałym i kompleksowym działaniom. W terapii stosuje się metody niefarmakologiczne, farmakologiczne oraz leczenie operacyjne.
Operacyjne leczenie otyłości olbrzymiej polega na przeprowadzeniu zabiegu bariatrycznego. Jest to operacja, która ma na celu zmniejszenie żołądka, a tym samym ograniczenie ilości spożywanych pokarmów lub zmniejszenie ich wchłaniania. Wybór metody zależy głównie od stanu pacjenta, chorób współistniejących oraz stopnia otyłości.
Warto pamiętać, że leczenie otyłości olbrzymiej nie kończy się na wykonaniu zabiegu bariatrycznego. Po operacji pacjent powinien zmienić sposób odżywiania się. Ma to zapobiec ponownemu rozciągnięciu się żołądka, występowaniu dolegliwości ze strony układu pokarmowego oraz niedoborom witamin i mikroelementów. Konieczne jest dopasowanie kaloryczności posiłków do potrzeb organizmu, regularne ich spożywanie oraz stopniowe rozszerzanie diety. Stabilizacja masy ciała po zabiegu trwa około 2 lat.
Dla kobiet istotna jest zależność między otyłością olbrzymią a ciążą. Niestety nadmiar tkanki tłuszczowej przyczynia się do obniżenia płodności, co skutkuje trudnościami z poczęciem dziecka. Problemem są nie tylko zaburzenia owulacji, ale też zaburzenia wzrostu pęcherzyka i brak możliwości implantacji zarodka. Dodatkowo przy otyłości olbrzymiej istnieje szereg zaburzeń zdrowotnych, które zwiększają ryzyko wystąpienia powikłań. Ciężarne są narażone na poronienie, poród przedwczesny, cukrzycę ciążową, nadciśnienie, stan przedrzucawkowy oraz wystąpienie wad u płodu.