Prawidłową masę ciała wyznacza wskaźnik BMI (Body Mass Index), który od lat wykorzystywany jest w medycynie. To iloraz obecnej wagi i wzrostu w metrach kwadratowych. Wynik powyżej 25 (do 30) oznacza nadwagę, wyższy – otyłość. BMI powyżej 40 wiąże się z otyłością olbrzymią, która zagraża życiu człowieka.
Nadwagę bardzo często utożsamia się z otyłością, ponieważ te dwa stany są bardzo do siebie zbliżone. Przyczyną obu jest nadmierna kumulacja tkanki tłuszczowej. Tendencja do nabierania masy ciała nie oznacza jeszcze choroby. Jest to sygnał ostrzegawczy, że czas zadbać o swój organizm. Pozytywne efekty przyniosą zmiana nawyków żywieniowych i wzmożony wysiłek fizyczny.
Inaczej nieco określa się otyłość. Uważa się ją za zjawisko społeczne i poważną patologię. Jest traktowana i leczona jak choroba, ponieważ negatywnie wpływa na organizm. Jego niska wydolność, bardzo ograniczony wysiłek fizyczny, a także spożywanie niezdrowych posiłków zwiększają ryzyko wystąpienia chorób przewlekłych i ich powikłań. Są też przyczyną śmierci.
Wiadomo już, co to jest nadwaga i otyłość, więc warto się przyjrzeć, jak je od siebie odróżnić. Oba stany cechuje zbyt duża masa ciała, jednak jedynie otyłość jest chorobą. Aby odróżnić je od siebie, powinno się obliczyć wskaźnik BMI. Jest on wyznacznikiem prawidłowej wagi, dostosowanej do wzrostu i płci człowieka.
Body Mass Index (BMI) został opracowany i wcielony w życie przez belgijskiego statystyka – Adolfa Queteletę. Z tego powodu dość często nazywa się go także nazwiskiem twórcy.
BMI opracowano w 1932 roku. Od tamtej pory wskaźnik wykorzystywany jest przez dietetyków i specjalistów bariatrów zajmujących się problemem otyłości.
Body Mass Index to nic innego jak proporcja obliczona na podstawie ilorazu masy ciała i wzrostu w metrach kwadratowych. Jego normy są stałe. W dobie nowoczesnych technologii nie trzeba już korzystać ze wzoru. Wszelkich obliczeń dokonują za człowieka specjalne kalkulatory. Na ich podstawie można stwierdzić, czy styl życia i sposób odżywiania pacjenta są odpowiednie. Warto wspomnieć, że BMI stosuje się również u dzieci, a wyniki nanosi na specjalnie opracowane siatki centylowe zależne od wieku i płci.
Wzór na obliczenie wskaźnika BMI to BMI = kg/m². Aby sprawdzić, czy nasza waga jest prawidłowa, trzeba posłużyć się następującą skalą:
Otyłość dzieli się ponadto na 3 stopnie:
Otyłość III stopnia to tzw. otyłość olbrzymia. Cechuje się wysokim odsetkiem umieralności. Osoby z takim BMI nierzadko są unieruchomione i poważnie schorowane. Wymagają natychmiastowej pomocy specjalistów.
Nadwaga nie jest tak groźna dla człowieka jak otyłość, jednak i ona wymaga wprowadzenia wielu zmian w funkcjonowaniu. Powszechnie wiadomo, że nadmiar kilogramów jest wstępem do otyłości. Wiąże się to z ryzykiem rozwoju chorób i innych problemów ze zdrowiem. Aby pozbyć się nadwagi, należy zmienić nawyki żywieniowe. Odpowiednio zbilansowana dieta połączona z ruchem i ćwiczeniami umożliwi pozbycie się tkanki tłuszczowej z różnych miejsc na ciele.
Otyłość jest poważniejszym problemem. Ciężko pozbyć się jej, zmieniając jedynie nawyki czy wprowadzając wysiłek fizyczny. Osoba otyła wymaga często interwencji chirurgicznej w postaci operacji bariatrycznej. Polega ona na częściowej resekcji żołądka. Ma to zmniejszyć wielkość posiłków i zapobiec dalszemu tyciu. Pacjenci bariatryczni, podobnie jak osoby z nadwagą, muszą zmienić styl życia i nawyki żywieniowe. Tylko wtedy uda im się osiągnąć wymarzoną wagę, a potem ją utrzymać. Sam zabieg nie jest co prawda lekarstwem na odchudzanie. To jedynie narzędzie w rękach pacjenta. Od niego samego zależy, jakie korzyści przyniesie mu resekcja i w jakim stopniu poprawi jakość życia.